naar de homepage
Algemene Periodieke Keuring van Stem en Spraak Individuele stem- spraak- en communicatietraining lKorte Effectieve Individuele training Coaching en supervisie (I en II) Samenwerking binnen bestaande programma's Zelf leren en doen: Cursus Stemtrainer
werkwijze de stem artikelen initiatiefnemer werkplaats links contact
 
De kiezelstenen van Demosthenes

 
 

De naam Demosthenes wordt nogal eens in verband gebracht met spreken en sprekers. Demosthenes zou gestotterd hebben en (kort gezegd) zijn problemen met spreken overwonnen hebben dankzij de kiezelstenen die hij in zijn mond nam.

Zoals vele verhalen kent ook dit verhaal een kern van waarheid. Maar voor een groot deel berusten ze op aannames die nu eenmaal voortkomen uit de neiging oplossingen voor spraakproblemen te generaliseren. Als we ons in de geschiedenis verdiepen, kunnen we daaruit in ieder geval opmaken dat Demosthenes zich als spreker ontwikkeld heeft van 'onbewust/onbekwaam' naar 'bewust/bekwaam'.

Wie was Demosthenes?

Demosthenes gold in zijn tijd (384-322 v.C.) als een groot redenaar onder de Grieken. Hij verloor zijn vader (een rijke wapenfabrikant) op zevenjarige leeftijd en zijn eerste gerechtsredevoeringen betroffen erfeniskwesties waarin hij zijn voogd Aphobus aanklaagde. Deze had de nagelaten bezittingen van zijn vader volgens Demosthens onrechtmatig verbruikt. Hij won het proces, maar zag echter weinig terug van zijn vaders vermogen.

Later schreef Demosthenes meer gerechtsredevoeringen en bekwaamde zich ook in politieke redevoeringen. Zijn hele leven heeft in het teken gestaan van de strijd tegen de overheersing van Griekenland door Macedonië (Philippus II) en Alexander de Grote. De roem die hij verwierf met zijn redevoeringen maakte zijn naam onsterfelijk.

Spreker met een spraakgebrek?

De naam Demosthenes wordt vaak genoemd in verband met (overwonnen) spraakproblemen. In sommige van de verhalen wordt zijn spraak gebrekkig genoemd; hij zou stotteren en/of andere spraakgebreken of zelfs 'een gebrekkig spraakorgaan' hebben. Ook wordt aangetekend dat "hij alleen problemen had als kind", dat "hij hooguit problemen had met de [r"] of "dat zijn enige tekortkoming bestond uit het aaneenrijgen van ellenlange zinnen". De laatste 'aantijging' wijst juist weer in de richting van welbespraaktheid. In andere verhalen wordt zijn lichaamgesteldheid als 'zwak' betiteld, zijn adem beschreven als 'kortademig', zijn stem als 'zwak' of wordt hij als 'verlegen' afgeschilderd. Zijn eerste toespraken kwamen slecht of helemaal niet over, omdat men hem negeerde of juist met veel lawaai dwars door hem heen sprak of lachte tijdens zijn spreekbeurten. De inhoud was er wel. De vorm (nog) niet.

Therapie of training?

Of het nu door tekorten in zijn manier van spreken of door echte spraakgebreken kwam: Demosthenes heeft zich zeker willen bekwamen in het spreken (in het openbaar). Over de manier waarop bestaan net zoveel meningsverschillen als over de aanleiding. Zo zou hij zelf aan de slag zijn gegaan of geholpen zijn door één of meerdere 'figuren' zoals: Satyrus (een acteur die hem voordoet wat mogelijk is en die Demosthenes lesgeeft), Isaeus (een bekend redenaar die redevoeringen en pleidooien schreef en die hem zou hebben geholpen met zijn zwakke stem of, als leraar welsprekendheid, met zijn spraak en taal) en Eunomus (een oude man die hem aanmoedigde na het verlaten van de ecclesia en hem zegt hem dat zijn dictie lijkt op die van Pericles..). Er zijn voldoende anecdotes, maar het is moeilijk te achterhalen hoe de vork nu werkelijk in de steel zat.

Hoe zat het nu met die kiezelstenen?

Als spreker wilde Demosthenes zich verstaanbaar maken en hij begon te oefenen. Dat deed hijvolgens verschillende verhalen ook weer op verschillende manieren: door met kiezelstenen in zijn mond spreken activeerde en oefende hij zijn spraakmotoriek, door boven het geluid van de branding van de zee uit proberen te komen oefende hij zijn stem en door al verzen reciterend bergopwaarts te rennen werkte hij aan zijn adem en conditie. Ook schijnt hij met ontbloot bovenlijf vlak onder het scherp van een zwaard hebben staan oefenen, om zijn opgetrokken schouders laag te houden voor een juist ademgedrag tijdens het spreken. Tenslotte gebruikte hij olijfolie in zijn neus om de resonans van zijn hoofdholten te verbeteren.

Wat hier allemaal precies van waar is en wat niet valt moeilijk te achterhalen. Men kan betwijfelen of Demostenes een echt 'spraakgebrek' had. Geen van de gebruikte methoden zou namelijk toereikend zijn geweest zo'n 'echt' spraakgebrek op te heffen. Wel is het goed mogelijk dat elk van bovenstaande maatregelen een positieve of ondersteunende invloed heeft gehad op de articulatie, stem, adem, houding, conditie en dynamiek van Demosthenes. Een onbekwame, matige of niet begenadigd spreker met doorzettingvermogen zou zeker baat kunnen hebben gehad bij een of meer van de beschreven activiteiten.

De beschreven methodieken zijn gerelateerd aan houding, adem, beweging en conditie - 4 belangrijke elementen als het gaat om stemen spraak.:

  • Olie: De verzorging en opening van het aanzetstuk: mond- keel- en neusholten.
  • Beweging en inspanning: Het opbouwen van de conditie en daarmee de mogelijkheden van en de controle over deadembeweging - via de training door lichaamsbeweging, gekoppeld aan spreken.
  • Zwaard: de houding oefenen om schadelijke gewoontes af teleren of te vervangen door de juiste gewoonte. In dit voorbeeld : geen spanning in de schouders, geen hoge maar een lage ademing.
  • Roepen: Experimenteren met de mogelijkheden van de stem door deze tot het uiterste te gebruiken, voorbij de schaamte en controle van het eigen oor en gericht op het overstemmen van geluid of het vullen van grote ruimtes.
  • Kiezelstenen: De spraakmotoriek trainen door deze 'uit te dagen' met de beperking van de kiezels.



Ga voor andere pagina's over spraakhulpmiddelen naar:

De kiezelstenen van Demosthenes
Het Spreekbeentje
Het rietje van Titze
De Vibrator
Lax Vox


 

 

Rond Je Stem is een initiatief van Alex Boon
Rond Je Stem is an initiative of Alex Boon

 
Inhoud van deze website:
Copyright © 2006 Rond Je Stem, behalve waar anders aangegeven. Alle rechten voorbehouden.
Reproductie van (een deel van) deze site anders dan voor persoonlijk gebruik is strikt verboden zonder toestemming van de eigenaar
 
 
 
Voor het laatst bijgewerkt op: 01-08-2018
Huidige datum:

 

 



terug naar boven